Z kart historii chełmskiego lotnictwa

Anselm Marchal urodził się 23 grudnia 1882 w Moutiers w Szwajcarii w rodzinie pochodzącej z Alzacji. Licencję pilota uzyskał pod koniec 1910 roku. Podczas pierwszej wojny światowej służył jako porucznik pilot we francuskim lotnictwie wojskowym. Zmarł 17 czerwca 1921.

Na specjalnie zmodyfikowanym samolocie Nieuport 10 (w niektórych publikacjach jest mowa o Nieuport 13), który miał dodatkowe zbiorniki paliwa, wykonał w nocy z 20 na 21 czerwca 1916 roku lot z Nancy we Francji do Niemiec, gdzie nad Berlinem zrzucił 5.000 propagandowych ulotek.

Był to pierwszy aliancki „nalot” na stolicę Niemiec w czasie I Wojny Światowej. Następnie kontynuował trasę w kierunku ówczesnej granicy niemiecko-rosyjskiej. Jego celem było osiągnięcie lotniska w Równem. Dalszy plan lotu przewidywał powrót przez Austrię i zrzucenie kolejnych 5.000 ulotek nad Wiedniem, by zakończyć lot we Włoszech.

Przedstawiona koncepcja trasy była odpowiedzią na plan rządu francuskiego, który zakładał wzmocnienie morale Francuzów poprzez akcje zrzucania ulotek nad Berlinem i Wiedniem, a nie bombardowanie stolic Niemiec i Austro-Węgier.

Lot Marchala przerwała jednak awaria świec w silniku Rhône 80KM, wynikająca z kiepskiej jakości paliwa. Dlatego też był on zmuszony wylądować w okolicy Chełma w celu usunięcia awarii, w samym centrum działania wojsk austriackich. Pilot dostał się do niewoli.

Przebywał w obozach w Salzerbad w Austrii oraz w Landshut, Ingolstadt i Magdeburgu w Niemczech, skąd zbiegł 24 lutego 1918 roku. Ucieczka została zorganizowana wspólnie ze słynnym Rolandem Garrosem, pilotem, który w dniu 23 września 1913, jako pierwszy, odbył przelot nad Morzem Śródziemnym – z Fréjus w południowej Francji do Bizerte w Tunezji – trwający 7 godzin 53 minuty.

Anselm Marchal i Roland Garros, w przebraniu niemieckich oficerów, niezatrzymywani, pomimo, że Garroso nie znał ani słowa po niemiecku, wydostali się z obozu, zmierzając w kierunku Holandii, a stamtąd, przez Anglię, z powrotem do Francji.

Przebyty przez Marchala lot o długości prawie 1.400 km był o 349 kilometrów dłuższy niż poprzedni rekord świata na długość lotu z zachowaniem jego ciągłości. Warto również dodać, że niemal cała trasa lotu odbywała się nad terytorium wroga. Dlatego też, w sposób nieplanowany przez pilota, Chełm stał się miastem, które wpisało się już w 1916 roku na listę miejscowości związanych z historią lotnictwa.