Cofanie liczników. Mimo surowego prawa, wskaźnik oszustw w Polsce jest bardzo wysoki

W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich od wielu lat odnotowuje się wskazania drogomierza podczas okresowych badań technicznych pojazdu. Przebiegi spisywane są także przy okazji przeglądów w autoryzowanych serwisach samochodowych, czy np. w ramach zawierania umów ubezpieczeniowych. Raporty historii pojazdów gromadzą dane z różnych krajów i dzięki temu są skutecznym narzędziem do wykrywania oszustw nie tylko lokalnie, ale globalnie.

Statystycznie, osoby kupujące samochód z przekręconym licznikiem przebiegu przepłacają zazwyczaj o 20% lub więcej w stosunku do faktycznej wartości pojazdu. Według badań, globalne straty finansowe oszukanych nabywców mogły przekroczyć miliard Euro – mówi Matas Buzelis, dyrektor ds. komunikacji w carVertical i ekspert motoryzacyjny

Polska ma w Europie jedne z najsurowszych kar za licznikowy proceder, ale co z tego, skoro wskaźnik oszustw i tak pozostaje wysoki. W naszym kraju cofanie licznika jest jednoznacznie nielegalne, a oszustom grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Kara ta rozciąga się również na osoby współdziałające w procederze. W mniej poważnych przypadkach sprawca może otrzymać grzywnę lub zostać objęty dozorem kuratora na okres do dwóch lat.

Nie wszyscy wiedzą, ale grzywna (w wysokości 3000 złotych) może zostać nałożona na właściciela samochodu, który nie zgłosi wymiany licznika przebiegu na nowy w stacji kontroli pojazdów. Ostateczna decyzja sędziego zależy jednak od wielu czynników i w większości przypadków oszuści unikają surowych wyroków. Dotyczy to nie tylko Polski, ale także innych krajów.

A jak sprawa wygląda na innych rynkach? carVertical - firma zajmująca się danymi motoryzacyjnymi - sprawdziła to w 22 krajach Europy i w USA. Okazuje się, że podejście do oszustw związanych z licznikami kilometrów znacznie się różni. Czasem jest to wyłącznie grzywna, czasem więzienie. Znacząco różnią się także wysokości kar finansowych (nawet do 300 tys. euro we Francji) i okres pozbawienia wolności (np. do 8 lat w Chorwacji).

W Niemczech przestępca cofający drogomierz może zostać ukarany grzywną lub karą pozbawienia wolności do 1 roku. W Czechach za oszustwa związane z licznikami kilometrów grozi grzywna w wysokości do 25 000 euro, a oszuści mogą również zostać skazani na karę pozbawienia wolności do 2 lat. Na Litwie oszuści mogą trafić za kratki nawet na 2 lata, we Francji na 2 lata, w Hiszpanii na 3,5 roku, a we Włoszech na 3 lata. Na Łotwie grzywny za zwiększanie lub zmniejszanie przebiegu licznika kilometrów wynoszą tylko 100 euro dla osób prywatnych i 1000 euro dla osób prawnych. Niestety, Łotwa jest „mistrzem” kręcenia liczników na Starym Kontynencie - 12,9% wszystkich samochodów sprawdzonych przez carVertical miało zmanipulowany przebieg i wydaje się, że od 2020 roku nie ścigano tam ani jednej osoby.

„Taryfikatory” robią wrażenie. Są to jednak maksymalne wyroki, których zwykle nikt nie otrzymuje. Grzywny także nie sięgają górnych granic. Co ciekawe, bardziej rygorystyczne przepisy niekoniecznie przekładają się na mniejszą liczbę przypadków oszustw, ponieważ cofanie liczników jest również problemem regionalnym: bardziej powszechne w Europie Wschodniej niż Zachodniej, ze względu na niższe dochody i wiele importowanych samochodów.

Nie ma jednolitego systemu prawnego dotyczącego oszustw związanych z licznikami kilometrów. Gdyby wszystkie państwa członkowskie UE miały takie same przepisy dotyczące oszustw, doprowadziłoby to do długoterminowego rozwiązania problemu. Tymczasem niektóre kraje nie traktują tego tak poważnie jak inne i jest to jeden z paradoksów, z którym borykają się globalne organizacje – mówi Matas Buzelis.

carVertical, podobnie jak inne firmy generujące raporty nie przyczynia się wprawdzie w żaden sposób do wykrywania przestępstw, ale pomaga poznać prawdziwe przebiegi samochodów znajdujących się w obiegu na rynku wtórnym. W taki sposób chroni kupujących przed oszustami i pomaga zaoszczędzić miliony euro, ponieważ osoby, które korzystają z raportu ujawniającego cofnięty licznik często odstępują od transakcji lub dokonują jej za znacznie niższą kwotę.