Siedliszcze. Po wielu latach uczcili pamięć siedliskich Żydów. Zobacz zdjęcia

Miejsce pamięci powstało na cmentarzu żydowskim od strony ulicy Leśnej w Siedliszczu i składa się z kilku części. Pierwszą stanowią fragmenty oryginalnych macew odzyskanych z terenu miasta, które przez ostatnie lata gromadzone były na terenie skansenu w Siedliszczu. Tuż za nimi znajdują się współczesne, symboliczne nagrobki poświęcone pamięci poszczególnych osób i rodzin żydowskich z Siedliszcza. Druga część w formie pomnika - to dwie granitowe płyty w kształcie rozdartej Gwiazdy Dawida, które symbolizują tragedię zagłady Żydów. Natomiast u podnóża skarpy znajduje się tablica informacyjna z krótkim opisem historii Żydów w Siedliszczu.

- To był dzień pełen emocji, wzruszeń i ważnych rozmów. Po ceremonii otwarcia wysłuchaliśmy koncertu Michała Hochamana, którego rodzina pochodziła z Siedliszcza, a następnie udaliśmy się na spacer po mieście by razem odnaleźć ślady przeszłości i porozmawiać o historiach rodzin, które przyjechały z różnych stron świata - podkreślają przedstawiciele Stowarzyszenia „Studnia Pamięci”, organizatora uroczystości.

Granitowy pomnik i miejsce pamięci siedliskich Żydów powstało dzięki wsparciu finansowemu rodzin Niderman z Nowego Jorku, Hochman, Chachava, Niderman z San Francisco, Grojskop, a także Luby Troyanovsky oraz anonimowych darczyńców, przy współpracy Stowarzyszenia „Studnia Pamięci”, Friends of Jewish Heritage in Poland i Urzędu Miejskiego w Siedliszczu.

Pierwsi Żydzi pojawili się w Siedliszczu najprawdopodobniej w latach 60. XVIII wieku. W 1763 roku ówczesny właściciel osady jako zachętę do zwiększenia osadnictwa, zezwolił Żydom na wybudowanie synagogi. W Siedliszczu mieszkało w tym czasie ok. 400 Żydów. W 1888 roku społeczność liczyła 650, a w 1917 roku – 782 osoby, co stanowiło 82% populacji. Podczas I wojny światowej spalona została znaczna część miasta. Zniszczeniu uległa także synagoga, łaźnia i rzeźnia rytualna. Zubożałej gminy nie stać było na remont i utrzymanie instytucji gminnych, w związku z czym utraciła samodzielność i do 1929 roku podlegała gminie żydowskiej w Rejowcu. W czasie II wojny światowej, 1 czerwca 1940 roku, Niemcy utworzyli w Siedliszczu getto, w którym umieszczono miejscową ludność żydowską, a w późniejszym okresie także Żydów deportowanych m.in z Krakowa i Czech. W maju i październiku 1942 roku żydowskich mieszkańców Siedliszcza wywieziono do obozu zagłady w Sobiborze.

Żydowski cmentarz w Siedliszczu założony został najprawdopodobniej na początku I połowy XIX wieku na niewielkim wzniesieniu na zachód od rynku, o pow., ponad 1 ha. W czasie II wojny światowej Niemcy przeprowadzali tu egzekucje. Teren cmentarza został wówczas zniszczony, m.in. wydobywano z niego piasek na cele budowlane, a macewy wykorzystano do utwardzania ulic. Po wojnie cmentarz był zupełnie zaniedbany. W połowie lat 50. XX wieku, z inicjatywy dr Aleksanda Bałasza, obsadzono go drzewami. W 2020 roku na miejscu masowego grobu znajdującego się w głębi cmentarza ustawiono drewnianą macewę w symboliczny sposób upamiętniającą ofiary. Pojedyncze nagrobki odzyskiwane w ostatnich latach z terenu miasta gromadzone były na terenie regionalnego skansenu w Siedliszczu.