Nowy budynek muzeum w Sobiborze już gotowy. Trwają jeszcze prace wewnątrz budynku (ZDJĘCIA)

Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze od 2012 r. jest jednym z oddziałów Państwowego Muzeum na Majdanku, które realizuje projekt.

Budynek muzeum w Sobiborze jest imponujących rozmiarów, ma około 750 metrów kwadratowych. Mieści się w nim m.in. sala wystawiennicza, sala edukacyjna, punkt informacyjny i magazyn zbiorów. Swoją bryłą obiekt wpisuje się w przestrzeń po byłym obozie zagłady w Sobiborze. Składa się z przeszklonej sali wystawienniczej, gdzie mieścić się będzie wystawa stała oraz sala wielofunkcyjna przeznaczona m.in. na prowadzenie zajęć edukacyjnych. W budynku znajduje się miejsce do obsługi zwiedzających, są również pomieszczenia biurowe dla pracowników.
W nowym muzeum mieści się też m.in. sala ekspozycyjna o powierzchni ok. 350 mkw. i nieduża salę konferencyjna.

Zabezpieczono także polanę masowych mogił. Została ona pokryta białym kamieniem i geowłókniną. Wcześniej przeprowadzono tam prace archeologiczne. Do tego miejsca wiedzie aleja pamięci, przy której oglądać można plenerową ekspozycję na temat historii obozu zagłady.

Dzięki prowadzonym od 2000 roku pracom archeologicznych udało się wydobyć ponad 10 tysięcy artefaktów. Są to przede wszystkim przedmioty osobiste należące do Żydów zamordowanych w komorach gazowych, a także elementy pochodzące z wyposażenia obozu oraz rzeczy członków załogi. Cześć z nich znajdzie się na stałej ekspozycji. Pośród przedmiotów codziennego użytku, takich jak okulary, kosmetyki, lekarstwa, monety czy grzebienie, znajdują się obiekty szczególne, których właścicieli udało się ustalić. Jednym z nich jest okrągła, aluminiowa plakietka, na której w trakcie konserwacji odkryto wygrawerowane nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz adres zamieszkania. Jej właściciel, Albert Rosenbaum urodził się z Hamburgu 2 października 1888. Kupiec z zawodu, mieszkał w holenderskim mieście Amersfoort, przy Langestraat 22b. Z obozu przejściowego w Westerborku został deportowany do Sobiboru, gdzie zginął 9 lipca 1943 r. w wieku 54 lat.

Otwarcie muzeum planowane jest na 14 października. Jest to nieprzypadkowa data, bo 14 października 1943 roku w obozie wybuchło powstanie, w wyniku którego cześć więźniów zdołała zbiec z obozu w Soboborze. Niedługo po tym Niemcy zlikwidowali obóz, wysadzając w powietrze budynek z komorami gazowymi i zacierając praktycznie wszystkie ślady jego funkcjonowania.

Niemiecki obóz zagłady w Sobiborze działał od maja 1942 do października 1943. Niemcy zamordowali tu około 180-u tys. Żydów z Polski i innych krajów Europy.

Obecnie odwiedzający teren byłego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze mogą na miejscu skorzystać z informacji muzealnej i zakupu publikacji. Punkt obsługi zwiedzających i księgarnia znajdują się w holu budynku (wejście od strony alei pamięci). W godzinach 9.00-18.00 udostępniona jest również plenerowa ekspozycja na temat historii obozu zagłady (wzdłuż alei pamięci prowadzącej do polany mogił).