Jak wybrać dobrą siekierę?

Siekiera to narzędzie wykorzystywane do prac ogrodowych i budowlanych przez człowieka od wieków. Mimo postępu i wprowadzenia zasilanych elektrycznie narzędzi, prosta siekiera dalej jest niesamowicie przydatna. Głównie dlatego, że jest narzędziem uniwersalnym, które ma zastosowanie do bardzo wielu czynności, jak łupanie, rąbanie, okrzesanie drewna i inne. Czym się kierować przy wyborze siekiery? Zwróć uwagę na kilka aspektów, zanim zdecydujesz się na zakup siekiery – dzięki temu dobierzesz idealny sprzęt do swoich potrzeb, który będzie służyć ci latami.

Siekiera składa się z dwóch elementów:

• głowicy wykonanej ze stali węglowej, która ma dwa zakończenia: w uniwersalnej siekierze z jednej strony jest ostrze, a w drugiej obuch, płaski i masywny. W środku głowicy znajduje się otwór zwany uchem, które pozwala siekierze stanowić zwartą konstrukcję.
• Toporzyska, inaczej zwanego rękojeścią lub trzonkiem, wykonanego tradycyjnie z twardego drewna, ale coraz częściej ten materiał zastępowany jest tworzywami sztucznymi, gumą lub innymi kompozytami. Popularne jest włókno szklane, które cechuje się dużą wydajnością.

Siekiery różnią się zależnie od rodzaju i regionu – siekiery polskie, chińskie, amerykańskie maja trochę inne kształty, ale podstawowy schemat budowy jest identyczny.

Najważniejsze wymiary

Przy kupnie siekiery należy zwrócić uwagę na dwa jej najważniejsze wymiary, czyli długość toporzyska oraz wagę głowicy. Małe siekiery mają zastosowanie w stolarstwie, jak również ogólnie i turystycznie, zaś do prac leśnych polecane są większe i cięższe modele.

Występuje wiele rodzajów siekier o różnym przeznaczeniu i budowie, wymiarach, wadze.

• Siekiery turystyczne na biwaki, kempingi czy wyprawy za miasto. Taką siekierą można pociąć gałęzie na ognisko. Powinny być małe, tak by weszły do plecaka, lekkie, z krótkim trzonkiem. Kształt zapewnia ochronę ostrza, dzięki czemu nie niszczy się plecak w środku. Siekiery turystyczne zazwyczaj ważą około 0,7 kg i mają długość 30 cm.
• Siekiery ciesielskie. Stosowane w pracach warsztatowych stolarskich, muszą mieć co najmniej 50 cm długości i mniej niż kilogram wagi. Modele do profesjonalnego zastosowania mają także specjalną szczelinę i zagięcie pozwalające wyciągnąć gwóźdź z drewna. Lekkie i niewielkich rozmiarów siekiery ciesielskie sprawdzą się też w niektórych rodzajach prac leśnych.
• Siekiery rozłupujące. Ich przeznaczeniem jest łupanie drewna na opał. Głowica jest w tym modelu dość ciężka, bo waży nawet do 4 kg, a także rękojeść jest bardzo długa. Dzięki temu nawet sporych rozmiarów kawałki drewna mogą być rozłupywane.
• Karczownik. Przeznaczona do ogólnych prac ogrodowych, w tym karczowania zarośli i krzewów.
• Siekiera amerykańska drwalska. Wykonana z jednego kawałka twardej stali, która została podgrzana i naostrzona, głowica waży 1,5 kg, zaś ostrze ma długość 12 cm. Siekiera ma też wygięty trzonek o długości około 80-90 cm. Inspirowana modelami z dawnych lat.
• Siekiera dwustronna. Ma dwa ostrza – jedno wąskie i ostre nadające się do ścinania drzew, zaś drugie bardziej tępe, którego przeznaczeniem jest np. obciosywanie blisko ziemi. Takie siekiery są używane do różnego rodzaju prac.
• Siekiera leśna. Wyróżnia się siekiery małe oraz duże leśne. Te mniejsze przypominają gabarytami siekierki turystyczne, choć mają trochę dłuższy trzonek i większą głowicę, tak by siła uderzenia przy rąbaniu była większa. Wymiary małej siekiery leśnej to 50 cm i 1 kg. Zaś większa siekiera nadaje się okrzesywania ściętych drzew i prac w lesie wykonywanych w sposób tradycyjny. Ma lekko zaokrąglone kształty oraz długi trzonek o długości około 64 cm, głowica waży za 1,2 kg.

Siekiera to ostre i niebezpieczne narzędzie, dlatego bardzo istotne jest zadbanie o higienę pracy. Przede wszystkim należy sprawdzić połączenie trzonka i głowicy, czyli tzw. ucho. Zdarza się, że w przypadku drewnianych trzonków dochodzi do wyrabiania się materiału i pojawia się luz przy uchu, który utrudnia pracę i zwiększa ryzyko wypadku.

Warto zatem rozważyć inny rodzaj materiału np. tworzywo sztuczne. Ponadto należy sprawdzić, czy trzonek dobrze leży w dłoni i nie ma ryzyka wyślizgnięcia się. Niektóre nowoczesne siekiery oferują ergonomiczne wykonane, antypoślizgowe trzonki gwarantujące wygodniejszą i bezpieczniejszą pracę. Nieważne, jaki model siekiery się wybierze, zawsze należy zaopatrzyć się dodatkowo w akcesoria, takie jak grube rękawice, okulary ochronne oraz buty z utwardzanym noskiem, tak by zapewnić sobie bezpieczeństwo w trakcie pracy z siekierą oraz zmniejszyć ryzyko urazu w razie nieszczęśliwego wypadku.

Przed zakupem siekiery należy sobie odpowiedzieć na pytanie, do czego będzie ona przede wszystkim stosowana. Jeśli tylko do ścinania gałęzi na biwakach i okazjonalnie, to wystarczy kupić siekierę turystyczną. Jeśli potrzebne jest narzędzie o szerokim zastosowaniu do prac leśnych czy ogrodowych, to należy wybrać siekierę leśną, małą lub dużą, zależnie do zakresu prac i wielkości ogrodu czy lasu, albo karczownik. Do łupania drewna do kominka wystarczy siekiera rozłupująca. Oczywiście do warsztatów ciesielskich trzeba wybrać profesjonalny sprzęt o zastosowaniu w stolarstwie. Co w przypadku, gdy planuje się i łupać drewno i czasem karczować krzewy czy ścinać gałęzie na biwaku na ognisko? Można zawsze wybrać siekierę uniwersalną, która nada się niemal do wszystkich prac w lesie, ogrodzie i nie tylko – waży ona około 1,5 kg i ma 60 cm długości.

Na rynku jest wielu producentów siekier, ale warto stawiać na sprawdzone marki – np. Husqvarnę, która ma bogatą ofertę siekier oraz narzędzi do prac leśnych. Ta doświadczona firma oferuje zarówno siekiery z drewnianym styliskiem, wykonane w Szwecji, mające głowice ze szwedzkiej, wysokiej jakości stali, jak i siekiery z kompozytowym styliskiem, które są stabilne i solidne, a ich styliska zostały wzmocnione włóknem PA oraz nieprzywierającą powłoką zmniejszającą tarcie.

Ceny siekier są zróżnicowane zależnie od ich rodzaju. Najtańsze turystyczne siekierki kosztują około 50 zł, a siekiery już bardziej masywne o większym zakresie zastosowania to wydatek rzędu od 150 do 300 zł. Do tego trzeba doliczyć koszt akcesoriów, aczkolwiek w komplecie producenci dodają podstawowe dodatki, jak ochraniacze na ostrza, zawieszki do mocowania przy pasie.

Aby wybrać siekierę dopasowaną wymiarami do użytkownika, należy dokonać testu pod kątem wagi i wymiarów. Warto zważyć siekierę w ręce, by sprawdzić, czy nie jest za ciężka do operowania nią. Należy przy tym pamiętać, że będzie ona używana w ruchu, przez dłuższy czas, zatem nawet jeśli podczas trzymania wydaje się lekka, to każdy dodatkowy gram może być odczuwalny w mięśniach ramienia podczas pracy. Nie należy zatem przesadzać z wagą siekiery. Aby sprawdzić, czy siekiera nie jest za ciężka, należy chwycić ją luźno za końcówkę trzonka, tak by zwisała bezwiednie, a później trzeba unieść ją do pozycji pionowej, używając tylko mięśni nadgarstka, zaś łokieć ma służyć jako swoista dźwignia. Jeśli okaże się, że nie uda się w ten sposób chwycić siekiery, to znak, że jest ona za ciężka. Jeśli chodzi o rozmiar, to w razie wątpliwości, jaka długość się sprawdzi, najlepiej przetestować to porównując rozmiar siekiery z ramieniem. Należy wyciągnąć rękę oraz oprzeć głowicę na dłoni – jeśli trzonek kończy się aż za barkiem czy sięga pachy, to oznacza, że siekiera jest za długa.

Dobrze dobrana, właściwie wykorzystywana – zgodnie z przeznaczaniem, i odpowiednio konserwowana siekiera posłuży latami, czy to w ogrodzie, lesie, czy w warsztacie. Ważne jest jednak także postawienie na sprawdzone i profesjonalne marki, które znają się na rzeczy i od lat produkują siekiery różnego rodzaju