Nagrobki na tej nekropolii zostały wykonane przed 1945 rokiem. Wszystkie są w złym stanie (zostały uszkodzone). Niepokoi to okolicznych mieszkańców. Członkowie Stowarzyszenia „Moje Nowisiółki” z siedzibą w Wasylowie przejmują się ich losem. Jakiś czas temu złożyli do Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wniosek o wpisanie kamiennej rzeźby Chrystusa do rejestru zabytków. Być może dzięki takiemu zabiegowi wreszcie doczeka się ona renowacji.
Broda i lekko falowane włosy
„Służby konserwatorskie podjęły działania związane z rozpoznaniem tematu zarówno pod względem prawnym jak i merytorycznym” – czytamy na stronie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków . „Po ustaleniu prawnego właściciela, czyli parafii prawosławnej w Tomaszowie Lubelskim przeprowadzono z jej udziałem wstępną wizytację w Poturzynie”.
Co tam zobaczono? Danuta Kawałko, autorka książki pt. Cmentarze województwa zamojskiego” stwierdziła w tym dziele, iż rzeźba Chrystusa została prawdopodobnie wykonana w 1862 r. Świadczy o tym data umieszczona na jej postumencie. Niewykluczone, że wykonano ją na zlecenie miejscowego dziedzica o nazwisku Balicki. Pierwotnie stała w poturzyńskim parku, ale z nieznanych powodów przeniesiono ją na cmentarz. Wiadomo także, że kamiennego Chrystusa wykonał Konstanty Hegel (żył w latach 1799-1876), profesor rzeźby i rysunku ornamentacyjnego, jeden z warszawskich rzeźbiarzy. Wyszła pięknie. Tak rzeźbę opisali lubelscy konserwatorzy zabytków:
„Pełnoplastyczna rzeźba przedstawia Chrystusa w geście błogosławieństwa, stojącego na wysokim cokole. Postać Chrystusa ukazana jest realistycznie, w naturalnej wielkości, z prawą ręką uniesioną do góry, prawą nogą wysuniętą lekko do przodu, w bogato drapowanym płaszczu i tunice” – czytamy na stronie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. „Fałdy szat miękko modelowane, z przodu układają się w gęste marszczenia. Twarz idealizowana, broda i lekko falowane włosy oddane w miękkim modelunku. Cokół pod rzeźbą ma formę prostopadłościanu, z podstawą i zwieńczeniem w formie gzymsu. Na każdej ze ścian cokołu umieszczono cztery ryte inskrypcje zaczerpnięte z ewangelii”.
Brzmią one następująco: „A gdy przyjdzie godzina sądu wymierzone wam będzie według zasług waszych”, „Błogosławieni miłosierni albowiem oni miłosierdzia dostąpią S. Mat.”, „Błogosławieni, którzy cierpią dla sprawiedliwości albowiem ich jest królestwo Niebieskie”, „Błogosławieni którzy w Panu umierają albowiem uczynki ich za niemi idą. Obj. S. Jana”.
Rzeźba jest niestety uszkodzona. Kamienny Chrystus nie ma prawej dłoni. Wnioski konserwatorów, którzy ją niedawno odwiedzili, zbadali i opisali?
Świadectwo minionej historii
„Wymaga (ona) objęcia szczególną ochroną, gdyż zagrożona jest dalszymi zniszczeniami, ze względu na miejsce przechowywania, nie objęte bezpośrednią opieką właściciela oraz narażona na wpływ szkodliwych warunków atmosferycznych” – stwierdzili lubelscy konserwatorzy. „Zabytek ten ściśle związany jest z lokalną tradycją i stanowi świadectwo minionej historii i świetności dworu w Poturzynie (…). Jest przykładem nielicznie ocalałej grupy dzieł po wybitnym polskim rzeźbiarzu Konstantym Heglu, którego spuściznę w znacznej mierze zniszczyły działania podczas II wojny światowej”.
Co jednak dalej, czy będą podejmowane jakieś działania? „Stowarzyszenie Moje Nowosiółki z siedzibą w Wasylowie, będące stroną w postępowaniu, zobowiązało się do współpracy z właścicielem cmentarza mającej na celu zabezpieczenie obiektu i przeprowadzenie koniecznych prac konserwatorsko-restauratorskich” – czytamy na stronie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Oby tak się stało. Bo jest o co walczyć! Na pewno łatwiej będzie teraz np. pozyskać ewentualne dofinansowanie "dla rzeźby" oficjalnie uznanej za zabytek. To mógłby być dobry początek. Bo stare, cmentarne nagrobki z Poturzyna także czekają na renowację.
echodnia Drugi dzień na planie Ojca Mateusza
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?